Doorzetten, afl. 6 ‘De Toren nader bezien’

Waarom is de Toren een zwaar stuk? K+T – K wint met wat handigheid.
Voor het verzetten van de Toren mag je wel een wat gewichtig argument hebben dus. (Zoals in een discussie of gesprek waarbij echt iets op het spel staat)
Het mooist is een positionele reden.

N.a.v. Duindam,Hedde (1669) – Spriensma,Tinus (1626) met ratingkado’s
KNSB 6A (6), 02.03.2024
Maar eerst wat over openen:
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 (een Grünfeld)
4.Lf4 (niet eerder gezien)
4…Lg7
5.e3 0–0 (Wit kan nu “een cruciale pointe van 4.Lf4 demonstreren, namelijk 6.cxd5 Pxd5 7.Pxd5 Dxd5 8.Lxc7” – VdSterren, …schaakopening, 1, 175)
6.Pf3 c6
7.h3 Pbd7

r1bq1rk1/pp1nppbp/2p2np1/3p4/2PP1B2/2N1PN1P/PP3PP1/R2QKB1R w KQ – 0 8
8.Le2 [0.28] [8.Tc1 is superieur. 0.59 8…dxc4 9.Lxc4 Pb6 (c1-T heeft helf-open lijn)
8…dxc4=
9.Lxc4 b5
10.Lb3N [0.01] [10.Le2 kan beter zijn. 0.46 (= centraliseren?!)] 10…Lb7 [De stelling is gebalanceerd.] 11.a3

r2q1rk1/pb1nppbp/2p2np1/1p6/3P1B2/PBN1PN1P/1P3PP1/R2QK2R b KQ – 0 11
11…Te8 [0.40] (? – lijkt al richting actie te gaan voordat de opening is voltooid)
[11…Db6= -0.03 12.De2 a6 13.Tc1 c5 14.0–0 Tac8 15.Tfd1 e6 16.Pe5 Tfd8 (alle 4 Torens van hun startveld – analysediagram:)

2rr2k1/1b1n1pbp/pq2pnp1/1pp1N3/3P1B2/PBN1P2P/1P2QPP1/2RR2K1 w – – 0 17
17.dxc5 Pxc5 18.Lc2 Txd1+ 19.Txd1 (beiden nog 1 Toren over)
…
14.0–0 e6

r2qr1k1/1b3pbp/p1p1pnp1/1p2B3/3P4/PBN1P2P/1P3PP1/R2Q1RK1 w – – 0 15
15.Te1 [0.18] (door het centrum?) [15.Tc1 is meer geschikt (over de vleugel). 0.50 15…Tc8 16.Lxf6 Lxf6 17.Pe4] 15…Pd5 [0.96] [15…Tc8= 0.18 (halfopen lijn) 16.a4 De7 17.Lxf6 Lxf6 18.Pe4 Lg7 19.f4 c5 20.Pxc5 Txc5! 21.dxc5 Lxb2 22.Tb1] …
17…Pxc3 18.bxc3 (iets uit de Grünfeld, toch)

r2qr3/1b3pkp/p1p1p1p1/1p6/3PP3/PBP4P/5PP1/R2QR1K1 b – – 0 18
18…De7 [18…Tc8 (een optie – of: Dd6 / c5) 19.a4 c5 20.axb5 axb5 21.Ta7 Db6 22.Da1 Ta8 23.Txa8 Txa8 -0.16] 19.Te3 [-0.31] (de Torens werken niet meer samen) [19.Dd2 Ted8 20.a4 c5 21.axb5 axb5 22.Txa8 Txa8 23.dxc5 Td8 0.00] 19…Tad8 (pent wat)
20.Tf3 [-0.79] [20.Db1= blijft gelijk. -0.13 20…c5 21.Db2 Td7 22.a4 Ted8]

3rr3/1b2qpkp/p1p1p1p1/1p6/3PP3/PBP1R2P/5PP1/R2Q2K1 w – – 0 20
20…Tf8 [-0.32] (ik zag een spook) [20…c5 -0.79 21.De2 f5 22.a4 Lxe4] 21.e5 c5
22.Tf4 [(= remise-aanbod)] 22…cxd4
23.cxd4 Ld5 1) 23…Td7 24.Dd2 Tc8 25.Lc2 Tdc7 26.Le4 Lxe4 27.Txe4 Tc3 28.Te3 Tc2 (nog veel Torenwerk)] 24.a4 [-1.07] [Wit zou moeten proberen 24.Lxd5 -0.38 Txd5 Txd5 25.Dd2 Tfd8 26.Te4 T5d7 -0.37] 24…Lxb3
½–½
[ Blunder waarde: Wit=0.39/Zwart=0.24 (precise) ] (Zonder overleg met Jacob … Het had nog lang kunnen duren. Nu ruim twee uren. Te weinig raad weten met de Torens is vermoeiend. Want niet positioneel, planloos … Ik was dus niet solidair met Noël. Jan had al gewonnen. Gerard won fraai in een pionneneindspel; Aart sleepte remise uit het vuur.)

Hans Bouwmeester beziet de Toren ook nader: “In samenwerking met de andere toren kan hij de partij gaan beheersen en is hij in zijn element. Komen de twee op de beruchte ‘zevende rij’ dan zijn ze verschrikkelijk. Vaak zijn ze het actiefst vlak voor het eindspel.”
Ter adstructie geeft hij de partij
Botvinnik,Mikhail – Portisch,Lajos
Monaco Grand Prix–02 GM Monte Carlo (7), 09.04.1968
[A29: Engelse Opening] 12.Dd1xa4 Le6-d5N

r2q1rk1/1pp1bppp/2n5/p2bp3/Q7/P2PBNP1/1P2PPBP/R4RK1 w – – 0 13
13.Tfc1 [13.Tac1] 13…Te8
14.Tc2 Lf8
1. = (0.12): 14…Db8 15.Tac1 h6 16.Db5 Td8
2. = (0.15): 14…h6 15.Tac1 Db8 16.Db5 Td8
3. = (0.28): 14…Ld6 15.Db5 Pe7 16.Pd2 Lxg2
15.Tac1 [Wit heeft hier iets.] 15…Pb8? [1.87] [15…h6= en Zwart is oké. 0.25] 16.Txc7 Lc6 [2.53] [16…Pc6 1.88 17.Txb7 Pd4] 17.T1xc6! bxc6 [17…Pxc6 18.Txf7] 18.Txf7 h6 [tegen Pg5] [18…Kxf7 19.Dc4+? Kg6 20.De4++–11] 19.Tb7
…
26.Lxh6+! [ Blunder waarde: Wit=0.25 (precise) /Zwart=0.71] 1–0
(Weinig meer zetten dan in onze partij …)

En dan heb je nog de beruchte Toreneindspelen. Eén voorbeeld (Practische schaaklessen IV, 217v. (1928) – Dr. Tarrasch-Rubinstein 1911:

2r5/p2R3p/1p4k1/5p2/4p3/2P5/PP3P1P/5K2 w – – 0 32
32.Txa7
32…Td8 (Van groot gewicht is het binnendringen van de Toren in de vijandelijke (ik: vreemde) stellingen, via de zevende of achtste lijn (dus: rij).” (Om zich te plaatsen achter oprukkende pion = “gevaarlijke jongen”)
[1) 32…h5 33.Ke2 Kg5 34.f3 [exf3 0.73] Te8 0.82;
3) 32…f4 33.Td7 Kf5 34.Td5+ Kg4 35.Ke2 Te8 36.Td6 e3 37.f3+ Kf5 38.a4 0.30] 33.Ta6 Td2
34.Txb6+ Kg5
35.Ke1
[35.a4 f4 [Kg4 1.02] 36.Ke1 1.05] 35…Tc2
36.Tb5
[36.a4 Kf4 37.Tb3 e3 38.fxe3+ Kxe3 39.c4+ Kd4 40.h4 Th2 41.Tb4 Ke3 (dreigt mat) 1.11] 36…Kg4
37.h3+ Kxh3
38.Txf5 Txb2
39.Tf4 [39.Te5 Txa2 40.c4 Tc2 41.Txe4 0.29] 39…Txa2
40.Txe4 h5
41.c4 [41.Kf1 h4 42.c4 Tc2 43.Tf4 Ta2 44.Ke1 Ta1+ 45.Kd2 Ta2+ 46.Ke3 Ta3+ 0.00] 41…Kg2 [41…h4 42.Tf4 Ta1+ 43.Ke2 Ta2+ 44.Ke3 Ta3+ 45.Kd4 0.00] 42.Tf4 Tc2 [42…Ta8 43.Th4 Ta5 44.Ke2 Te5+ 45.Kd3 Kxf2 0.00] 43.Th4 Kf3
44.Kd1 Txf2
45.c5 [45.Txh5 Ke4 46.c5 0.00] 45…Ke3
46.Txh5 Kd4 [46…Kd3 47.Ke1 Te2+ 48.Kd1 Td2+ 49.Ke1 Te2+ 0.00] ½ – ½

Raillerende verslagen hebben ook wel wat, maar zonder raillerend diagram?